Zlin – czeski funkcjonalizm i turystyczne atrakcje. Co warto zobaczyć?

Zlin – najważniejsze informacje o mieście

Zlin to urocze miasto, położone we wschodnich Morawach, nad rzeką Dřevnicą. Jest stolicą kraju zlińskiego i liczy sobie prawie 80 tysięcy mieszkańców. Pierwsze wzmianki o mieście pochodzą z 1322 roku, jednak nie miało ono znaczenia aż do dwudziestolecia międzywojennego. Jego rozwój jest ściśle związany z życiem wizjonera, jakim był Tomáš Bata. Zlín to idealne miejsce dla turystów pragnących poznać historię oraz architekturę miasta związaną z przedsiębiorstwem produkującym obuwie. Miasto ma unikalny charakter – jest świadkiem dynamicznego rozwoju przemysłu w XX wieku.

Pobyt w Zlinie warto połączyć ze zwiedzaniem innych miejsc na Morawach i Śląsku. Przygotowane przez nas artykuły to znakomite przewodniki po najważniejszych atrakcjach regionu:

• Dolni Morava;
• Stramberk;
• Morawski Kras.

Dlaczego warto spędzić czas w Zlínie? Ważne obiekty

Zlín posiada wiele atrakcji turystycznych i kulturalnych, które przyciągają turystów z całego świata. Spacerując po mieście, można podziwiać niezwykłe budynki i struktury, które są wynikiem eksperymentalnego projektowania miejskiego i urbanistycznego. Zlín to również miasto, które tętni życiem kulturalnym, z licznych festiwali, imprez sportowych i wystaw, które organizowane są przez cały rok. Szczególnie godne uwagi są Muzeum Obuwia Bata i Willa Bata, gdzie można poznać historię firmy i życie jej założyciela, Tomáša Batę.

Tomasz Bata i jego obuwnicze imperium 

Największy wpływ na rozwój Zlína miał Tomáš Bata oraz rodzina założyciela zakładów Baty. Przez wiele pokoleń jej przedstawiciele byli związani z przedsiębiorstwem! Pierwszy szef firmy urodził się 3 kwietnia 1876 roku w Zlinie, a zmarł 12 lipca 1932 roku w Otrokovicach. W 1894 roku Tomáš i jego przyrodni brat Jan Antonin, wraz z siostrą Anną, założyli własne przedsiębiorstwo produkujące obuwie. Biznes szybko się rozrastał i do czasu tragicznej śmierci Tomáša, firma posiadała fabryki w 29 krajach. Tajemnica sukcesu była prosta – zamiast szyć buty ze skóry, zdecydowano się na tańszy surowiec. Płócienne buty stały się dostępne w całej Czechosłowacji, a obecnie sprzedaje się je w wielu krajach na świecie.

W poszukiwaniu śladów Tomasza Baty

Mieszkańcy miasta nadal pamiętają o człowieku, któremu zawdzięczają rozwój Zlina. Jest on m.in. patronem zlinskiego uniwersytetu oraz dawnych internatów. Obecnie są one przekształcone w sklepy, restauracje i biura, w części pomieszczeń powstały także przestronne mieszkania. Oprócz tego w Zlinie można zobaczyć miejsce pamięci Tomáša Baty – jednak tym, co najbardziej upamiętnia tego człowieka, jest nowatorka koncepcja urbanistyczna, obejmująca budynki administracyjne i mieszkalne, a także biurowce utrzymane w stylu międzywojennego modernizmu i funkcjonalizmu.

Czeski funkcjonalizm w architekturze – to warto zobaczyć!

Bata zainwestował w rozbudowę infrastruktury, tworząc nowoczesne fabryki, mieszkania dla pracowników oraz inne obiekty użyteczności publicznej. Był zwolennikiem funkcjonalizmu, co wpłynęło na charakterystyczne projekty budynków w Zlinie. W większości są one autorstwa Františka Gahury, którego ukształtował Le Corbusier. Wprowadzono nowoczesne rozwiązania, takie jak betonowe konstrukcje, szklane fasady oraz funkcjonalne układy wnętrz. W tym stylu powstały nie tylko budynki fabryczne, ale całe miasteczka robotnicze!

Zlin – funkcjonalizm na co dzień

Przykładem funkcjonalizmu w życiu codziennym jest dzielnica Letná. To właśnie tu powstały charakterystyczne dwurodzinne domy z czerwonej cegły. Osiedla budowano nie tylko w centrum miasta, ale również na malowniczych zboczach, które je okalają. To typowe kostki, które są do bólu funkcjonalne, stanowiące zaplecze dla ludzi, pracujących na rozwój potęgi rodziny Batów. Wszystko zostało pomyślane tak, by pracownicy spędzali sami jak najmniej czasu. Małe kuchnie skłaniały do jadania na stołówce, a brak ogrodzeń ułatwiał podpatrzenie sąsiada. To wszystko miało jak najmocniej związać ludzi z fabryką.

Pierwszy w Czechach drapacz chmur i inne atrakcje turystyczne Zlinu

Najważniejszymi atrakcjami turystycznymi Zlinu są rzędy budynków produkcyjnych. Po kryzysie związanym z przeniesieniem produkcji kolejnych par butów do Lozanny, udało się opanować sytuację. Zlin ponownie odrodził się ze „zgliszczy”, a dawne budynki fabryczne stały się siedzibami urzędów, biur czy popularnych barów. Mieści się tam również uniwersytet, co spowodowało napływ młodych ludzi i sprawiło, że Zlin tętni życiem jak za czasów swego rozwoju. Na uwagę zasługuje tam kilka ikonicznych budynków czeskiego funkcjonalizmu.

Obiekty fabryczne Bata – fantazja fabrykanta

Jednym z najbardziej znanych budynków zlińskiego funkcjonalizmu jest Fabryka Bata, zbudowana w latach 30. XX wieku. To pierwsza w pełni zautomatyzowana fabryka obuwia na świecie, gdzie zastosowano nowoczesne technologie produkcyjne. Budynek wyróżnia się swoją funkcjonalnością, prostymi bryłami oraz przeszklonymi elewacjami.

Budynek nr 21 – wieżowiec ówczesnej Czechosłowacji

Kolejnym ważnym obiektem funkcjonalizmu w Zlinie jest słynna dwudziestka jedynka, zwany także „Białym Pałacem”. Został zbudowany w latach w 1938 roku jako siedziba firmy Bata. Zaprojektowany przez Františka Lýdie Gahurę, budynek stał się symbolem zlińskiego funkcjonalizmu. Stanowi też przykład fantazji Jana Baty, który zlecił jego stworzenie. Był to pierwszy drapacz chmur ówczesnej Czechosłowacji, ale prawdziwy ewenement stanowi mobilne biuro. Zostało stworzone w windzie, dzięki czemu mogło poruszać się pomiędzy piętrami wieżowca. To komfortowe pomieszczenie z klimatyzacją i umywalką. Obiekt nadal jest wykorzystywany – na dachu budynku znajduje się restauracja, skąd rozciąga się widok na okolicę.

Budynek zlińskiego ratusza

Jak wiele budynków w Zlinie również ratusz zaprojektował Gahura. Jednak oryginalny budynek powstał w XVI wieku, w stylu renesansowym. Gmach zniszczył pożar, jednak udało się go odbudować w 1923 roku. Jedną z dekoracji stanowi rzeźba kowala, którą umieszczono na fasadzie. Natomiast naprzeciwko budynku znajdują postacie św. Floriana i św. Donata z XVIII stulecia.

Co warto zobaczyć w okolicy Zlina?

Zlin to naprawdę niezwykłe miasto, które zasługuje na to, by je odkryć. Tym bardziej że położone jest w malowniczej dolinie rzeki Dřevnicy, przez co turyści mogą poznać i tę niezwykłą okolicę. Spędzając tu weekend, warto odwiedzić Kroměříž (pol. Kromieryż). W miasteczku koniecznie trzeba zobaczyć zamek pełen historii, gdzie można odkryć urokliwe zakamarki i podziwiać piękne ogrody. Idealne miejsce dla miłośników kultury i architektury, które zostało wpisane na listę dziedzictwa UNESCO.

Znane czeskie uzdrowisko

Tylko 20 km od miasta znajduje się największe uzdrowisko na Morawach i czwarte pod względem wielkości w Republice Czeskiej. Uzdrowisko Luhačovice to miejsce o 300-letniej tradycji balneologii, które oferuje swoim gościom nie tylko piękno architektury, odrestaurowanych parków zdrojowych i malowniczej przyrody, ale przede wszystkim skuteczne leczenie dzięki naturalnym źródłom mineralnym. Wykorzystuje się je w leczeniu schorzeń układu oddechowego i pokarmowego, zaburzeń metabolizmu, chorób układu ruchu, serca i naczyń krwionośnych.

Noclegi w Zlinie – jak wygląda oferta?

Osoby, które chciałyby zatrzymać się w mieście, nie powinny mieć problemu ze znalezieniem zakwaterowania. Działają tu bowiem wygodne hotele i pensjonaty, które położone są blisko centrum. Turyści liczący na większą dozę prywatności, mają do wyboru komfortowe apartamenty o wysokim standardzie.

Jak dojechać do Zlinu z Polski?

Chcąc wygodnie dojechać na miejsce, najlepiej zdecydować się na własny samochód. Natomiast osoby, które chcą korzystać z transportu publicznego, mogą zdecydować się na podróż autobusem, należącym do prywatnych linii przewozowych. Takie bezpośrednie połączenie posiada Warszawa – czas przejazdu jest jednak dość długi. Trudno przy tym znaleźć alternatywę, pozwalającą na zaoszczędzenie kilku godzin.

Zlin to jedno z tych miejsc, które na pewno warto odwiedzić. Można przyjechać tu na weekend, łącząc pobyt z odkrywaniem atrakcji okolicy.